مصالح سنگی چیست و انواع آن
مصالح سنگی وانواع دانه بندی
مصالح سنگی عبارت‌اند از ذرات غیر چسبنده متشکل از قطعات گرد گوشه با تیز گوشه، کم‌وبیش از مواد معدنی سنگ اصلی، بدون تغییر شیمیائی عمده، تشکیل یافته‌اند. سنگدانه مصالح طبیعی، مصنوعی یا بازیافت شده، مانند ماسه، شن، سنگ شکسته، یا سرباره کوره بلند ذوب آهن و خاک رس منبسط شده دانه‌ای است که در تولید فرآورده‌های ساختمانی، مانند بتن، به کار می‌رود.تعریف دانه بندی مصالح سنگی عبارت است از تعیین درصد وزنی دانه های یک اندازه از کل مخلوط نتایج این کار در راهسازی و ساختمان کاربرد وسیع دارد. برای این کار توسط دستگاه کوارتر ۴ بخش کن مقدار مناسبی از مصالح برداشته و روی الکها ریخته و حدود دو دقیقه و بیشتر تکان می دهند. این الکها از بالا به پایین درشت تا ریز هستند.
مصالح سنگی بسته به اندازه دانه‌ها به گروه‌های زیر تقسیم می‌شوند:
گروه درشت‌دانه از قطر 60 تا 2 میلی‌متر که شن نامیده می‌شوند.
گروه میان دانه از قطر 2 تا 06/0 میلی‌متر که ماسه نامیده می‌شوند.
گروه ریزدانه از قطر 06/0 تا 002/0 میلی‌متر که لای نامیده می‌شوند.
گروه ریزدانه از قطر 002/0 کمتر میلی‌متر که رس نامیده می‌شوند.
ماسه
به سنگ ریزه خردتر از شن گفته می‌شود ماسه معمولاً در ساحل دریا و رودخانه به راحتی یافت می‌شود.
هر گاه تخته سنگ بزرگی در معرض باد ، باران و یخ بندان قرار گیرد، متلاشی شود و به ذرات ریزتری تبدیل شود، به طوری که ابعاد ذرات مزبور از یک صدم میلی متر تا دو میلی متر برسد، این ذرات را “ماسه” می نامند.
ماسه طبیعی، بسته به منبع اصلی تهیه آن، به چند دسته زیر تقسیم می‌شود:
- ماسه کوهستانی (سیلی) که در حوالی بستر اولیه رودخانه به دست می‌آید. این نوع ماسه تیز گوشه و دارای سطوحی خشن است که باعث چسبندگی بهتر به سیمان می‌شود.
- ماسه رودخانه‌ای که مدت طولانی تحت تأثیر حرکت آب قرارگرفته است. این نوع ماسه گرد گوشه است و سطوحی صاف دارد.
- ماسه‌بادی که از دانه‌های بسیار ریز تشکیل می‌شود و برای تهیه بتن مناسب نیست.
- ماسه شکسته، که از خرد کردن گرانیت، سنگ آهک متراکم و سنگ‌های متراکم دیگر به دست می‌آید. دانه‌های این ماسه تیز گوشه است و سطوح بسیار خشن دارد و برای تهیه بتن مناسب است.
شن
همانند ماسه از جدا شدن و خرد شدن سنگ های طبیعی به دست می آید. معمولا از نظر ابعاد دانه ها، ذرات به بزرگی 2 تا 60 میلی متر را شن می نامند، ولی عموما بزرگی ذرات شن به 30 میلی متر محدود می شود و بسته به بزرگی دانه به نام شن های نخودی و یا بادامی نامیده می شود.
شن بسته به شکل، به انواع زیر تقسیم می‌شود:
- شن‌های زبری که شبیه خرده سنگ است.
- شن‌های گرد و دارای سطوح صاف (شن نخودی و بادامی).
- شن‌های سوزنی که طولشان بیش از سه برابر عرض با ضخامتشان است.
- شن‌های پولکی که عرضشان بیش از سه برابر ضخامتشان است.
امروزه علاوه بر مصالح سنگی طبیعی، استفاده از مصالح سنگی مصنوعی نیز در اغلب صنعت ساختمان دنیا متداول گشته است.